Trên không gian mạng, Internet đã và đang trở thành một phần không thể tách rời của cuộc sống, đặc biệt đối với trẻ em là những đối tượng đang sử dụng công nghệ vào trong học tập và sinh hoạt hàng ngày.

Cục An toàn thông tin đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị và các chuyên gia trong công tác bảo vệ trẻ em biên soạn, xuất bản cuốn sách: “Bộ cẩm nang về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng” với mục đích cung cấp những kiến thức cơ bản, cốt lõi theo từng nhóm tuổi phù hợp để trẻ em tự bảo vệ bản thân và phụ huynh cùng tham gia bảo vệ con em mình sinh hoạt trên môi trường mạng. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tới hết năm 2023, dân số Việt Nam đạt khoảng 100,3 triệu người, trẻ em chiếm gần 1/4 dân số, trong đó 2/3 trẻ em có thể tiếp cận thiết bị kết nối Internet. Cũng theo số liệu của Trung tâm quốc gia về trẻ theo em mất tích và bị bóc lột (NCMEC), năm 2023 có khoảng 533.236 báo cáo về hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng liên quan tới Việt Nam - đứng thứ 3 trong ASEAN, sau Indonesia và Phillipines. Thực tế đó cho thấy, không gian mạng đang có ảnh hưởng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em.

Mạng lưới ứng cứu trẻ em trên môi trường mạng

Đối với trẻ em, đối tượng chưa có đầy đủ kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm khi tham gia hoạt động trên môi trường mạng sẽ đối mặt với rất nhiều rủi ro như: (1) Tiếp cận với những nội dung độc hại (bạo lực, khiêu dâm,…) làm lệch lạc suy nghĩ, lối sống, sự phát triển; (2) Bị phát tán thông tin riêng tư, thông tin cá nhân của trẻ; (3) Bị bắt nạt trực tuyến; (4) Sử dụng quá mức và nghiện Internet; (5) Bị lôi kéo, dụ dỗ, quấy rối, lừa đảo, dọa nạt, tống tiền, ép tham gia các hoạt động phi pháp …

Bộ cẩm nang gồm 5 phần:

Phần I: Cẩm nang chung - Cung cấp các thông tin cơ bản về Internet, lợi ích, rủi ro trên môi trường mạng với trẻ em, một số khái niệm về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; hướng dẫn cách thức phản ánh khi phát hiện nội dung độc hại, nội dung không phù hợp đối với trẻ em.

Kỹ năng trẻ cần có trên không gian mạng

Phần II: Cẩm nang cho trẻ dưới 6 tuổi - Giai đoạn ươm mầm: Đây là lứa tuổi trẻ em mới bắt đầu tiếp cận với Internet dưới sự hướng dẫn hỗ trợ của cha mẹ, thầy cô. Phần nội dung này chủ yếu để hướng dẫn cho cha mẹ, thầy cô cách để hướng dẫn ban đầu cho trẻ em tham gia môi trường mạng.

Quy tắc ứng xử của phụ huynh trên môi trường mạng

Phần III: Cẩm nang cho trẻ từ 6 tới 11 tuổi - Giai đoạn phát triển: Đây là lứa tuổi trẻ em đã bắt đầu học tập và tìm hiểu tương tác trên môi trường mạng trong một giới hạn nhất định, bắt đầu hình thành các kỹ năng số. Phần nội dung này gồm các hướng dẫn dành cho trẻ em hình thành các kỹ năng ban đầu và hướng dẫn, lời khuyên dành cho phụ huynh để hỗ trợ con một cách hiệu quả.

Tổng đài bảo vệ trẻ em là dịch vụ công đặc biệt được thành lập

Phần IV: Cẩm nang cho trẻ từ 11 tới 16 tuổi - Giai đoạn tiền trưởng thành: Đây là lứa tuổi trẻ em đã bắt đầu sử dụng Internet một cách độc lập. Phần nội dung chính vì thế sẽ bao gồm các hướng dẫn cụ thể cho trẻ em trong hình thành các kỹ năng cụ thể sử dụng Internet an toàn, lành mạnh và có trách nhiệm.

Phần V: Một số công cụ, phần mềm hỗ trợ bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Hy vọng rằng, với những kiến thức và kỹ năng cơ bản này sẽ giúp cho phụ huynh, người chăm sóc trẻ và trẻ em có thể tự tin tham gia môi trường mạng an toàn./.